Меню
Главная
Случайная статья
Настройки
|
Шахин Фазиль оглы Фарзалиев (азерб. ahin Fazil olu Frzliyev; 27 марта 1940, Губа — 18 августа 2024, Баку) — азербайджанский историк, поэт, востоковед и переводчик. Являлся заведующим отделом источниковедения и историографии Института истории имени А. Бакиханова НАНА[1] (с 2016). Доктор исторических наук, профессор. Член Союза писателей Азербайджана.
Содержание
Биография
Родился 27 марта 1940 года в Губе. В 1964 году окончил с отличием факультет востоковедения Азербайджанского государственного университета.
В 1963—1966 годы работал переводчиком в Афганистане. В 1966—1968 годы являлся заместителем декана факультета востоковедения Азербайджанского университета языков. В 1968—1970 годы снова работал переводчиком в Афганистане.
В 1970—1973 годах учился в очной аспирантуре Института истории АН. В 1974 году защитил кандидатскую диссертацию.
С 1974 по 1978 год являлся научным сотрудником в отделе Истории Средневековья института. В 1978—1982 годы работал переводчиком в Афганистане, в 1983—1985 годы — старшим научным сотрудником института. В 1985—1988 годы продолжил переводческую деятельность в Афганистане. После возвращения в Азербайджан продолжил работу ведущим и старшим научным сотрудником в институте.
В 1996 году защитил докторскую диссертацию на тему «Азербайджан и Османская империя в XV-XVI веках». 17 января 1997 года решением ААК присвоена степень доктора исторических наук.
8 октября 2004 года решением Высшей аттестационной комиссии при Президенте Азербайджана присвоено звание профессора.
В 2009 году выступил с докладом «Азербайджанская национальная история XX века: исторический опыт и современное положение» в двух городах Японии (Синдае и Токио).
Являлся заведующим отдела источниковедения и историографии Института истории Азербайджана[2].
Умер 18 августа 2024 года в возрасте 84 лет[3].
Научная деятельность
Его кандидатская и докторская диссертации привлекли внимание как важные научные труды, так как были посвящены изучению политических, социально-экономических, дипломатических и идеологических проблем Азербайджана в XV-XVI вв., один из самых сложных периодов истории Азербайджана, на основе персидских и османских первоисточников.
Является автором около 100 статей в Советской и Нахичеванской энциклопедиях Азербайджана. Один из авторов семитомника по истории Азербайджана.
Изучал различные вопросы средневековой истории Азербайджана.
Является автором сотен научных статей.
Автор пяти монографий по средневековой истории Азербайджана, в том числе:
- Азербайджан в XV-XVI веках (о произведении Гасан бека Румлу «Ахсанут-таварих»))
- Азербайджан и Османская империя в XV-XVI веках
- История Губы
- XV век Устройство азербайджанских государств
Автор ряда предметных программ и учебников.
Перевёл на азербайджанский язык «Истории аламарайе-Аббаси» Искандера бека Мунши («История Аббаса, украсившего мир»), жившего во второй половине XVI века — первой четверти XVII века.
Перевёл хроники сефевидского историка Гасан бека Румлу «Ахсанут-таварих» («Лучшее из истории»).
Является переводчиком «Мир Вейс и Шах Султан Хусейн» Иосифа Тифлиса и «История христианского путешественника» Яна Тадеуша Крушинского.
Принимал участие в международных научных конференциях в Москве, Анкаре, Стамбуле, Ташкенте, Тебризе, Махачкале, Республике Кипр, Польше.
Под его руководством 11 человек удостоены ученой степени доктора философии по истории. Является научным консультантом 3 граждан Ирана.
Член специализированного совета защиты при Институте истории.
Является научным редактором более 10 книг.
Издано 37 книг Ш.Ф. Фарзалиева (художественных, научных и переводных).
Являлся членом Союза писателей Азербайджана.
Награждён тремя государственными медалями (Афганистан) и несколькими орденами Почёта (СССР).
Избранные сочинения
Книги- Qzllr. Bak: Yaz, 1978, 43 sh. (rikli)
- Azrbaycan XV - XVI srlrd (Hsn by Rumlunun "hsnt-tvarix" sri zr), Bak: Elm nriyyat,1983, 151 sh.
- Qzllr. Bak: Yaz, 1986, 223 sh. (rikli)
- Yen grrik. Bak: Yaz, 1989, 104 sh.
- Qzllr. Bak: Elm, 1990, 576 sh.
- Qzllr (I cild). Bak: Azrnr, 1994, 199 sh.
- Azrbaycan v Osmanl imperiyas XV-XVI srlrd (Red, O.fndiyev). I nr, Bak, “Elm”, 1995, 197 s.
- Divan. Bak: Azrnr, 1996, 465 sh.
- llrini ver mn. Bak: Gnclik, 1998, 279 sh.
- Azrbaycan v Osmanl imperiyas XV-XVI srlrd (Red. O.fndiyev). II nr. Bak, “Elm”, 1999, 241 s.
- Quba tarixi (Red.V Arzumanl). I nr. Bak: “bilov, Zeynalov v oullar”, 2001, 388 s.
- Qrxnam, yaxud qrx eirdn ibart elegiya. Bak: bilov, Zeynalov v oullar, 2001, 64 sh.
- Krblayi ahin Fazil. erlr. Allah eqi, peymbr mhbbti, imam sevgisi. Bak: Kr, 2001, 150 s.
- lnam, yaxud sndn ayr sninl. Bak: Elnur-P, 2002, 232 sh.
- XV sr Azrbaycan dvltlrinin quruluu. Bak: Elnur-P, 2003, 118 sh.
- ran sfrnamlri. Bak: Elnur-P, 2003, 220 sh.
- kinci Divan. Bak: Elnur-P, 2005, 1268 sh.
- Tzkireyi-ahin. Bak: MBM, 2006, 812 s.
- Azrbaycan haykular. Bak, 2007, 384 sh.
- nc Divan. Bak: Nurlar, 2008, 1399 sh.
- Yaponiya sfrnamsi. Bak, “Elm v thsil”, 2011, 232 sh.
- ahin Fazil. ran sfrnamlri (Tkmilldirilmi yeni nri). Bak: ran Mdniyyt Mrkzi, 2012, 550 s.
- Drdnc Divan, Bak: Thsil, 2014
- Azerbaycan ve Osmanl imparatorluu XV-XVI. yzyllar. ev. N. Muradov. stanbul: TEAS Press, 2017, 372 s.
- Quba tarixi. (Redaktorlar: Akademik Yaqub Mahmudov; tarix zr elmlr doktoru, prof. Tofiq Mustafazad) II nr. Bak: TEAS Press Nriyyat evi, 2016, 700 s.
- ran sfrnamlri. Bak (Tkmilldirilmi III nri): Elm v Thsil, 2017, 816 s.
Переводы с персидского и османского турецкого- Tiflisi Jozef. Vaqiati — Mir Veys v ah Hseyn, lyazma nsxsi (Osmanl dilindn trc. v n sz .Fazil). Bak: Azrnr, 1992, 58 sh.
- Soqut v zval-e Sfviyan (Br sas-e qozareha-ye Jozef Tiflisi). sfhan. Hicri msi, 1388, 82 s.
- Y.T.Kruinski. Xristian syyahn tarixi. (Sfvi dvltlrinin tarixin dair ilkin mnb), (Fars dilindn trc. v n sz .Fazil). Bak: Azrnr, 1993, 105 sh.
- sgndr by Mni Trkman. Dnyan bzyn Abbasn tarixi (Tarixe-almaraye-Abbasi). I kitab. (Fars dilindn trc. v n sz .Fazil). Bak, “rq-Qrb” Nriyyat evi, 2010, 1144 sh.
- sgndr by Mni Trkman. Dnyan bzyn Abbasn tarixi (Tarixe-almaraye-Abbasi). II kitab. (Fars dilindn trc. v n sz .Fazil). Bak, “rq-Qrb” Nriyyat evi, 2014, 1400 sh.
- Hsn by Rumlu. “shnt-tvarix” (“Tarixlrin n yaxs”). (Fars dilindn trc. v n sz .Fazil) - apa hazrlanr.[4]
Научные статьи- Hsn by Rumlu xtt v xttatlar haqqnda. ADU srlri, rqnaslq ser., 1971, № 2, s.45-53
- Hsn byh Rumlunun "hsnt-tvarix” srinin tdqiq olunmas tarixindn, SM.Kirov adna ADU-nun Elmi srlri, rqnaslq seriyas, №1, Bak, 1972, s.70-73
- Tarixi Hsn by Rumlu v onun “hsnt-tvarix” sri, S.M.Kirov adna ADU-nun Elmi srlri, Tarix v flsf seriyas, №5, Bak, 1973, s.40-44
- Hsn by Rumlunun “hsnt-tvarix” srind bzi hrbi istilahlar (XV- XVI srlr dair), “Azrb EA Mruzlri" XXXII cild, №3, 1976, s.73-75
- XV-XVI srlrd Azrbaycanda ildiln bzi ad, lqb v titullarn etimologiyas haqqnda. Azrbaycan SSR ЕА Xbrlri, TFH ser.-1977, №З, s.75-83
- 1585-1588-ci illr Azrbaycan tarixin aid bir nadir trk lyazmas haqqnda. Azrbaycan SSR EA Mruzlri, 1978, №1, s.70-73
- Fxrddin Krzolunun “Osmanllarn Qafqaz ellrini fth etmsi (1451- 1590)” kitab haqqnda bzi qeydlr. Azrbaycan EA Xbrlri. Tarix, flsf. v hquq seriyas, 1984, №2, s. 127-132 (O.fndiyevl birlikd)
- Xoca Sdddin fndi v onun “Tact-tvarix” sri. Azrbaycan SSR EA. Xbrlri, Tarix flsf v hquq seriyas. 1985, №3, s. 74-81
- Qiyasddin Xandmir v Hsn by Rumlu ah smayl Xtainin frdi xsusiyytlri haqqnda. ah smayl Xtai “Mqallr toplusu”. Bak, 1988, s.78-87
- Sfvilr dvltinin squtuna dair qiymtli bir lyazma haqqnda. rqnaslq nstitutu, mumittifaq rqnaslar Assosiasiyasnn Azrbaycan bsi. “Orta srlr rqi”. “Mqallr toplusu”. Bak: Elm, 1990, s.96-111
- “Eli” istilah v XV-XVI srlrd Azrbaycan-Trkiy arasnda sfart mnasibtlri tarixindn. Azrbaycan EA Xbrlr. TFH ser. 1992, №3-4, s.84-91
- Polyak tarixisi Yan Tadeu Kruinskinin “Xristian syyahn tarixi” sri (Sfvi dvltinin squtuna dair qiymtli ilkin mnb), “Orta srlr rqi”, mqallr toplusu. Bak: Elm, 1993, s.184-205
- Azrbaycan hkmdar Uzun Hsnl Venesiya dvltinin sfiri arasndak qarlql mnasibtlr dair. Azrbaycan FA. Xbrlr. Tarix, flsf v hquq seriyas, 1994, №-4, s.67-80
- Bir daha tarixi sndlr v onlarn hmiyyti haqqnda. Azrbaycan tarixinin problemlri, masir tdris v elmi nrlrd onlarn ksi: Elmi konfransn materiallar, Bak, 1995, s.80-81
- Naxvan Beynlxalq laqlrd: Simpozium. Naxvan, 1996, s. 94-97
- 1590 v 1724-c illr aid Naxvanla bal iki tarixi snd haqqnda. Naxvan beynlxalq laqlrd simpoziumunun materiallar. Naxvan, 1996, s.94-97 (O.A.fndiyevl birlikd)
- ah smayl Sfvinin mktublar v XVI srin 1 rbnd diplomatik yaz trzi. Xbrlr. TFH ser, Azrbaycan EA. 1997, № 1-4, s.56-61
- XVI srin ortalarnda Azrbaycan-Trkiy mdni laqlri haqqnda. IV Bak Beynlxalq Simpoziumu Mruzlrinin mcmusi. 4-6 iyun, 1998. Bak, 1998, s. 183-185
- aldrana aparan mktublar: (Sultan Slim il ah smayl arasndak 5 mktubun fars v osmanl dillrindn trcmsi. “Arzu” dbi, elmi-ictimai jurnal. Bak, №3, 1998, s.38-45
- XX srin sonunda ran-Azrbaycan mdni laqlri haqqnda. XXI srin astanasnda Azrbaycan-ran mnasibtlri: Elmi seminarn materiallar. Bak, 1998, s.183-185
- Yen zmz qaytmalyq. Tarix v onun problemlri jurnal. 1999, №2, s.19-21
- Naxvann XVI-XIX srlr tarixin dair qiymtli sndlr. Naxvan Muxtar Respublikas. Bak, 1999, s.79-94
- eyx Bnyad nsli v onun XVI-XIX srlr Bak tarixin dair bzi sndlrd ks olunmas, “Orta srlr rqi” mqallr toplusu, Bak, 2000, s.134-138
- mir Teymur v Sultan Byazid qardurmas: sbb v ntic, “raq” jurnal, 2000, №2, s.5-10
- Osmanl sultan Sleyman Qanun Mhibbinin bir qzli v XV-XVI srlrd Trkiy Azrbaycan mnasibtlrind mzhbin rolu bard bir ne sz. lyazmalar nstitutunun 50 illiyin hsr edilmi “Orta sr lyazmalar v Azrbaycan mdniyyti tarixi problemlri”. VII Respublika elmi-nzri Konfransnn materiallar. Bak, 2000, s.63-66
- XV sr Azrbaycan-Osmanl: mnasibtlrin dair. Osmanl imperiyasnn 700 illiyin hsr edilmi elmi sessiyann materiallar, Bak, 2000, s.153-154
- mir Teymurun v Sultan Byazid qardurmas: sbb v ntic, mir Teymur Sultan Bayazid rb v fars dillrind 6 mktubu. “raq” dbi, elmi, ictimai jurnal, Bak, 2000, №2, s.5-10
- li leyhsslam - fsih v bli insan, yaxud “Nhcl-bla”d fsaht v blat. Hzrt liy hsr olunmu Beynlxalq Elmi Konfransn materiallar, Bak, 2001, s.70-76
- Qaraqoyunlu v Aqoyunlu dvltlrinin tarixi v onunla bal qarda duran mhm msl. Azrbaycannaslar mstqil birliyinin 10 illiyin hsr edilmi Beynlxalq Elmi-nzri Konfransn materiallar. Bak, 2001, s.67-68
- hriyar v klassik Azrbaycan airlri. Professor Mmmd Mbariz lizadnin anadan olmasnn 90 illiyi mnasibtil: Elmi konfransn materiallar. — Bak, 2001, s.161-169
- XIX srin II yarsnda Azrbaycann iqtisadi vziyytin dair bir sasnam haqqnda, “Azrbaycan Tarixi Muzeyi” mqallr toplusu. Bak, 2002, s.80-105 (Nail Vlixanl il birlikd)
- Osmanllarn Azrbaycana yrlri (1578-1595) il laqdar bzi yeni snd- Tr. AMEA-nn Xbrlri, Humanitar v ictimai elmlr ser., 2002, s.3-15
- IV Sultan Muradn Azrbaycana yr bard qiymtli mnb. "Azrbaycan Tarix Muzeyi" mqallr toplusu. Bak, 2002, s. 309-321
- Azrbaycan Tarix Muzeyind saxlanan iki nikah sndi bard bir ne sz. “Azrbaycan Tarix Muzeyi” mqallr toplusu. Bak, 2002, s.159-171 (Maya Barovu il birlikd)
- XVI sr Azrbaycan-Trkiy mnasibtlrind Gilann rolu (I mqal), “Tarix v onun problemlri” jurnal, 2003, s.54-60
- Gnc Sfvilrin v Osmanllarn hakimiyyti dvrnd (XV-XVIII srlr) // Gnc hrinin tarixi: Elmi-praktik konfransn materiallar. – Bak: Nurlan, 2004. – s.57-72.
- Gydn gln kitabn yerd nvbti trcmsi // Elm. – 2004. – 18 mart.
- Mhbuslar aladan Qhqh qalas haqqnda bzi qeydlr // Azrbaycan Tarixi Muzeyi. – Bak, 2004. – s.184-191.
- Mahmud l-Xinluqi v onun XIV srin sonu XV srin I yarsnda Dastan v irvanda ba vern hadislrl bal yazd sr bard. "Milli Azrbaycan Tarix Muzeyi": Mqallr toplusu, Bak, 2005, s. 74-82
- Epistolyar irsimizdn: irvanah Xlilullah v Frrux Ysarla yazmalar (birinci mqal). "Azrbaycan Tarix Muzeyi": Mqallr toplusu, Bak: Elm, 2005, s. 69-78
- mqavil – Krkay, Glstan v Trkmnay mtnlri bard bir ne sz // Azrbaycan Tarixi Muzeyi. – Bak, 2006. – s.32-38.
- Naxvan XV srd // Naxvan: Tarixi gerklik, masir durum, inkiaf perspektivlri: Mqallr toplusu. – Naxvan, 2006. – s. 87-98.
- Hkmdar mktublarnn yazl xsusiyytlri (mir Teymur v I Sultan Bayazidin mktublar sasnda), Tarixin metodoloji v aktual problemlri (Beynlxalq elmi-nzri konfrans: Tezislr. – Bak: Nurlan, 2007. – s.37-38.
- Sfvi hkmdar I ah Thmasibin qz Prixan xanmn hyat v faliyyti bard bzi mlumatlar. AMEA Tarix nstitutunun Elmi srlri, XIX cild, Bak, 2007, s. 25-45
- Quba orta srlrd // AMEA A.A.Bakxanov ad. Tarix nstitutunun srlri, XXII c. – Bak, 2007. – s. 37-42.
- Mahmud l-Xinluqi v onun XVI srin sonu – XV srin birinci yarsnda Dastan v irvanda ba vern hadislrl bal yazd sri bard // Milli Azrbaycan Tarixi Muzeyi. – Bak, 2008. – s.35-48.
- Teymurilr dvltinin quruluuna dair bzi qeydlr // Tarix v gerklik: Azrbaycan Tarix Qurumunun elmi mqallr toplusu. – Bak, 2008. – s.40-50.
- Teymurilr dvltinin quruluuna dair bzi qeydlr // "Azrbaycan dvltilik nnlrinin tarixi": Azrbaycan Cmhuriyytinin qurulmasnn v Baknn azad olunmasnn 90 illiyin hsr olunmu Beynlxalq simpoziumun materiallar, Bak, 2008, s. 34-36
- Tarixi sgndr by Mni Sfvilr dvltinin ba vziri Hatm by Ordubadi haqqnda // Naxvan bu gn: islahatlar, perspektivlr: Mqallr toplusu. – Naxvan. – 2008. – s. 97-104.
- Tarixi – danmayan natiqi dandran kitab // Tarix v onun problemlri. – 2009. – №1-2. – s. 470-481. – /E.Muradliyeva/.
- Bir daha eyx Bnyad nsli haqqnda. “Soy” elmi ktlvi drgisi. Bak, 2009, №8, s.11-16
- XIV sr Azrbaycan airi Arif rdbilinin vtn eirlri // Bak slam mdniyytinin paytaxtdr – 2009: Beynlxalq konfransn tezislri. (Bak, 9-10 noyabr) // Milli Azrbaycan Tarixi Muzeyi. – Bak, 2009. – s.50-51.
- Polyak tarixi Yan Tadeu Kruinskinin “Xristian syyahn tarixi” sri, (Sfvilr dvltinin squtuna dair qiymtli ilkin mnb), Orta srlr rqi, Mqallr toplusu, Bak, 2009, s.59-64
- XIV sr Azrbaycan airi msddin Mhmmd Arif rdbili v irvan // rqnasln aktual problemlri: Respublika Elmi konfran snn materiallar. – Bak, 2009. – s.102-105.
- Azrbaycan tarixi v italiyal syyahlar. AMEA Tarix nstitutunun Elmi srlri, Bak, 2009, s. 66-78
- Mmmd Mbariz lizad v “ahnam”. “rq filologiyasnn aktral problemlri”: Respublika Elmi Konfransnn materiallar, Bak, 2011, s.14-18
- Azrbaycann Drbnd hri urunda Sfvi-Osmanl rqabti (1607-ci il). AMFA Tarix nstitutunun Elmi srlri. 40-c cild, Bak, 2012, s.209-216
- Bir daha eyx Bnyad nsli haqqnda. Akademik Ziya Bnyadovun 90illiyin hsr olunmu Beynlxalq Elmi Simpoziumun materiallar. Bak, 2012, s.19-21
- Azrbaycan tarixisi sgndr by Mninin XVI sr zbk hkmdarlar haqqnda mlumat, Akademik V.Mmmdliyevin 70 illik yubileyin hsr olunmu “rqnasln aktual problemlri” mvzusunda Respublika Elmi Konfransnn materiallar. Bak, 2012, s.403-405
- ki XIV srin sonlar - XV srin vvllrind. Antik v Orta sr Azrbaycan hrlri: Beynlxalq Elmi Konfransn materiallar, Bak, 2012, 437-444.
- kinin mstqillik urunda mbariz tarixindn. Azrbaycan Respublikas, Uurlar v perspektivlr. Beynlxalq Elmi Konfransn Materiallar, Bak, 2012, 31-36
- Tariximiz aqlanmam mvzularn izi il. “Tarix v onun problemlri” jurnal, 2013, №З, s.350-352
- Bir srin iki dvlti, yaxud Qaraqoyunlularn v Aqoyunlularn tarixnasl haqqnda yeni kitab. “Tarix v onun problemlri” jurnal, 2013, №1, s.241-254
- Sultan Slim Yavuz v ah smayl Sfvi trfindn aldran Sava ncsind yazlm be tarixi mktub haqqnda. “Sfvilr v ah smayl” kitab, stanbul, 2014, s.197-209
Награды- Медаль «От имени уважаемого афганского народа», Орден «Верность», Орден «10 лет Октябрьской революции» (государственные медали Афганистана)
- Почётная грамота министра гражданской авиации Афганистана
- Почётные грамоты председателя Совета Министров Афганистана и Министра торговли о деятельности Шахина Фазиля
- Почётные грамоты НАНА
Примечания
- Frzliyev ahin Fazil olu . Дата обращения: 4 февраля 2022. Архивировано 4 февраля 2022 года.
- FRZLYEV AHN FAZL OLU . Дата обращения: 4 февраля 2022. Архивировано 4 февраля 2022 года.
- Ушёл из жизни профессор и историк Шахин Фазиль . Media.az. Дата обращения: 19 августа 2024. Архивировано 19 августа 2024 года.
- ahin Fazil. Qocaln mbark ! Bak, 2021, s. 618-631
|
|